SANSKRIT VYAKRAN AVYAY SHABD IN HINDI | AVYAYA | AVYAY SHABD IN SANSKRIT WITH SCENTANCE | अव्यय संस्कृत | SANSKRIT GRAMMAR

संस्कृत अव्यय शब्द

अव्यय शब्द

1. अव्यय- अ (न) व्यय (खर्च) – जो खर्च न हो अर्थात् वैसे के वैसे ही रहे। अव्यय वे शब्द होते है, जिनका लिंग, विभक्ति, तथा वचन  नहीं बदलते है। जैसे- तत्र, तदा, उच्चै:, आदि।

कुछ अव्यय शब्द

क्रम:शब्दअर्थ
1.अत्रयहाँ
2.तत्रवहाँ
3.यत्रजहाँ
4.सर्वत्रसब जगह
5.कुत्रकहाँ
6.अन्यत्रऔर कहीं
7.तदातब
8.यदाजब
9.कदाकब
10.सदासर्वदा, हमेशा
11.किम्क्या
12.और
13.वा, अथवाअथवा
14.नहीं
15.शनै: शनै:धीरे धीरे
16.उपरिऊपर
17.नीचैःनीचे
18.अध:नीचे
19.अद्यआज
20.श्व:कल (आने वाला )
21.ह्य:कल ( बीता हुआ )
22.यथाजैसे
23.कुत:कहां से
24.तथावैसे
25.अपिभी
26.पुन:फिर
27.इहयहां
28.उच्चै:ऊंचा
29.शीघ्रंजल्दी
30.सहसाथ
31.अधुनाअब
32.तथाऔर
33.इवसमान
34.अत:इसलिए
35.प्रात:सवेरे
36.सायम्शाम
37.अहर्निशंदिन- रात
38.पूर्वम्पहले
39.समीपम्पास मे
40.दूरम्दूर

अव्यय शब्दो का वाक्यों में प्रयोग

अव्ययशब्दअर्थवाक्यों में प्रयोग
अत्रयहाँअत्र तिष्ठ।
तत्रवहाँतत्र गच्छ
कुत्रकहाँअद्य कुत्र गमिष्यति ?
यत्रजहाँयत्र तत्र सर्वत्र ईश्वरः अस्ति।
सर्वत्रसब जगहसर्वत्र परमात्मा अस्ति।
अन्यत्रदूसरी ओरअन्यत्र किं पश्यसि ?
यदाजबयदा सः आगमिष्यति तदा अहं गमिष्यामि।
अधुनाअबअधुना पठतु।
तदातबयदा सः आगमिष्यति तदा त्वं गमिष्यसि।
कदाकबसः कदा पुस्तकं पठिष्यति।
सदाहमेशासदा सत्यं वद।
सर्वदाहमेशासर्वदा धर्मं पालय।
एकदाएक बारएकदा सहसा सिंह: आगच्छत्।
यथाजैसेयथा राजा तथा प्रजा।
तथावैसेयथा पिता तथा पुत्रः।
कथम्कैसेकथम् असत्यं वदसि ?
पुनःफिरमनोहर: पुनः आगच्छत्।
अपिभीअहम् अपि गमिष्यामि।
विनाबिनारामेण विना सीता न आगच्छत्।
आम्हाँआम् श्रीमन्! अहं पापं न करिष्यामि।
उच्चै:जोर सेउच्चै: मा हसत।
नीचै:नीचेनीचैः दृष्ट्वा चलत।
औरसुरेशः दिनेश: च पठत:।
अद्यआजअद्य सोमवासरः अस्ति।
श्व:आने वाला कलश्व: मंगलवासरः भविष्यति।
ह्य:बिता कलह्य: रविवासरः आसीत्।
प्रात:सवेरेप्रात: सूर्य: उदयति।
सायम्सायंसूर्य: सायम् अस्तं गच्छति।
अहर्निशम्दिन रातगङ्गा अहर्निशम् प्रवहति।
कुत:कहाँ सेत्वं कुत: आगच्छसि ?
एवहीत्वम् एव माता च पिता त्वम् एव।

NCERT BOOK SOLUTIONS

NCERT SANSKRIT SOLUTION CLASS 6

NCERT SANSKRIT SOLUTION CLASS 7

NCERT SANSKRIT SOLUTION CLASS 8

NCERT SANSKRIT SOLUTION CLASS 9

NCERT SANSKRIT SOLUTION CLASS 10

https://www.youtube.com/channel/UCszz61PiBYCL-V4CbHTm1Ew/featured

https://www.instagram.com/studywithsusanskrita/

error: Content is protected !!
Scroll to Top